środa, 30 marca 2016

Chyba mi lepiej :D

Bo już  po świętach...kiepski nastrój mija ,powrót do pracy,dzieci do szkół i zaczyna się wiosna,co jest budujące niezmiernie.

Dzisiejszy dzień nawet ,,taki se".Ujdzie.
Wieczór spędzony z dziećmi,zwłaszcza tym młodszym,to chyba najpozytywniejszy i najbardziej budujący moment.Dziś założyliśmy z A.  zeszycik do modlitw.Wiesz,Ojcze Nasz,Zdrowaś Maryjo...Zbliża się komunia święta a dzieci muszą nauczyć się modlitw.Jakoś zlekceważyłam ten temat,ale coś mi podpowiada,że jednak trzeba trochę włożyć wysiłku,by potem zebrać plony.I tak też zrobię.Pierwszy kroczek podjęty.Ja,grzesznica wzruszam się,gdy widzę czyjeś łzy,wzruszam się widząc rzewne sceny na filmach, rozczulam się na widok biednych dzieci i staruszków.Tylko nie zawsze moje kamienne serce coś z tym robi...Nauczona doświadczeniem przybieram pokerową twarz i idę dalej,tylko coś mnie ciśnie w dołku i oczy się szklą,ale odwracam się i nikt tego nie zauważa.Czasami tylko pochylam się nad bezdomnym pijakiem z ulicy lub cudzym nieszczęściem.

Jakaś bezduszna jestem...Dla Ciebie też nie mam już serca,tyle razy kopniaka od Ciebie dostałam,że rezygnacja to moje drugie imię.Sam dostrzec musisz swoje słabe strony,ja już nie mam siły ich Tobie wytykać...Zajmując się sobą,lepiej na tym wychodzę.Jutro na przykład wybieram się..nie powiem gdzie,co się będę chwalić.Może jutro się pochwalę? Dziś powinnam się wyspać,jutro zjeść lekkie śniadanie,bo te świąteczne śliwki i inne specjały trochę zaburzyły moje procesy trawienne a nadmiar pink moscato spowodował pogorszenie samopoczucia.A więc od jutra detoks,a gdy dopisze pogoda to weekend będzie również sportowo-rekreacyjny.Taki plan.Jutro również ostatni gwizdek na wysłanie portfolio do Manhattanu.Muszę to zrobić ,bo mam już w zasadzie poukładane,jeszcze tylko wymyślić jakiś tytuł.Było,,Pod skrzydłem Anioła",było ,, Zza sztalug",było ,,Wyobraźnia moim wachlarzem"było  i kilka innych....Teraz czas na retrospekcję monochromatyczną wygrzebaną z dna szuflad.Jutro pomyślę nad tytułem,dziś idę spać,nie ma to tam....


Dobrej nocy,spokojnych snów,zasłużonej wolności życzę.Nie masz czasu na dwa słowa dla mnie..więc ja wysyłam Tobie ich dwieście pięćdziesiąt.I jeszcze jedno...































Tęsknię.

poniedziałek, 28 marca 2016

No to mamy Wielkanoc.

Co by tu napisać...Dobra mina do złej gry.Takie oto święta.
Choćbym starała się tak bardzo jak tylko umiem,by zapewnić dzieciom rodzinne święta,które zapamiętają do końca życia to niestety..to się nie uda.Bo co ja mogę?Umyć okna mogę,posprzątać dom,upiec mazurki,serniki,baby wielkanocne.Mogę z nimi nawet pójść do Kościoła poświęcić najpierw palmę a potem jaja,mogę wstać przed szóstą by przygotować śniadanie Wielkanocne,mogę zapewnić aktywny wypoczynek cały dzień...Tak mogę.Co więcej mogę?gdy poczucie osamotnienia wgryza się w świadomość to nic więcej nie da się zrobić.Nic więcej.
Mogę co najwyżej kubeł zimnej wody wylać sobie na łeb...Bo to jest ten moment.
Nic więcej nie napiszę,mogę jedynie wrzucić kilka fotek dokumentujących moją aktywność w temacie świąt.Na pokaz?- zapytasz.-Nie,na zachętę!Żeby udowodnić,że kurcze chyba mam fajne dzieci i dla nich warto to wszystko zrobić.A kto nie chce brać w tym udziału-jego strata!

Carlo Rossi PINK MOSCATO,koncert Bajm i Beaty Kozidrak i oto moje święta.Wchodzi-jedno i drugie :D
W krew weszły mi takie ,rzec można -bardzo indywidualistyczne wieczory,ale do diabła...w święta życzyłabym sobie trochę więcej towarzystwa osób inteligentnych ,z którymi można porozmawiać a nie tylko sama ze sobą...Jeden chrapie w moim łóżku,drugi czegoś szuka bo coś zepsuł(nie bardzo wiem o co mu chodzi...) a ja tu w sumie sama z telewizorem,komputerem, kieliszkiem wina i ...tym cholernym poczuciem,że nikt mnie nie słucha,nikt na mnie nie patrzy i nikt ze mną nie rozmawia.Wylałam już swój smutek,wypowiedziałam już to,co wyrzucić muszę,bo się uduszę.Teraz chyba wyłączę się, zrobię restart oprogramowania,żeby równowagę psychiczną zachować.

Czy malowałam coś ostatnio? Mało,przyznam szczerze...jakiś szkic węglem ,do którego skłoniło mnie przemyślenie o tym,co robią młodzi ludzie w sieci.Otoczeni,bombardowani bodźcami z zewnątrz,szukają czegoś ,nie bardzo wiedząc czego,podążają w mroku,zawiłościach i tkwią w matni, z której ciężko ich wyszarpnąć...Takie czasy...Chcesz zobaczyć?Proszę bardzo:
Nic specjalnego,zwłaszcza ,że bazgrane z głowy.Aleks powiedział-,,Mamo,masz problem z tymi szyjami"(!)
Dziś jest już jutro,znaczy lany poniedziałek,00:28.

Moja chwila,mój czas dla mnie,a ja jestem po prostu zmęczona.Chyba przytulę się do kota. Sierściuch już czeka w nogach,hehe.Obżarta niezdrowo śliwkami w czekoladzie,z bolącym siodłem od roweru, lekko zamroczona pink moscato,żegnam się na dziś z Tobą.
Spokojnych świąt,albo jak wolisz-szalonych.By zapamiętać je na długo,by przyniosły pokój,wybaczenie nam samym i by sam Jezus Zmartwychwstały otoczył nas swoją łaską,natchnął nadzieją i ciepłem.
Na dowód,że absolutnie nie kłamię opowiadając o swoim stanie emocjonalno-kryzysowo-psychologicznym i dodając do tego malutką nutkę ...goryczy,spójrz na mnie i powiedz,czego brakuje na zdjęciu?

..ja znam odpowiedź,a Ty?
 Gdybyś miał  jakieś uwagi,że na przykład kurz mi leży,bałagan od dwóch tygodni nieogarnięty,albo jeszcze coś ,że niby kiepską mam fryzurę albo niemodną bluzkę,to wal śmiało,nie robi to na mnie wrażenia.Jeśli jednak trafisz w dziesiątkę i powiesz,czego brakuje na tym zdjęciu,to obawiam się,że święta zrobią się szybko bardzo codziennym czasem, bo takich braków nie uda się uzupełnić na pstryk palcem.A jak codzienność zagości w moim domu i brak na zdjęciu będzie brakiem notorycznym,to przysięgam,zmienię sobie albo dom,albo wiarę,albo na koniec męża. Bleee , rzygam pink moscato,śliwkami w czekoladzie i wieczorem niby świątecznym a jednak samotnym...może powinnam zmienić dealera,hue hue.

Tymczasem dobrej nocki,ja odpadam.Może jutro,może za miesiąc przeczytasz to i pojmiesz,że nic ważniejszego na świecie nie ma niż dzielić z kimś te radości,smutki .A wszystkie tajemnice tego świata szeptać sobie do ucha,by nikt inny ich nie usłyszał...








środa, 16 marca 2016

Ja-malarka.

Tak.Tak mnie nazywają.Może też artystką,niektórzy.A ja kreując swój wizerunek myślę,że wiem,czego chcę od życia.
Wystawy w tym roku sprowadzają mnie na ziemię,bo bujając w obłokach zapominam o swoich obowiązkach,które sama sobie wyznaczam.A tak nie wolno Agato!
Skąd bierze się moje rozproszenie?Brak klarowności chyba mnie dopadł.Sytuacja wymyka się spod kontroli.Żyję szalenie szybko i momentami zatraca mi się plan działania...Którego to powinnam się trzymać.
Analizując wydarzenia ostatnich dni - za dużo uwagi skupiam na rzeczach mniej ważnych.Coś przeszkadza,ktoś rozprasza...
Wyrzuciłabym chętnie ze swojego życia to,co mnie wkurza,irytuje i dezorientuje.Bo to doprowadza do frustracji a tego nie chcę.

Z drugiej jednak strony,pławiłabym się chętnie w luksusie pracy twórczej,gdybym tylko dysponowała nim więcej.A tak,czasu mam mało.I pojawiają się zdarzenia lub też ludzie, którzy wkurzając mnie marnują moją energię,mój czas,moją uwagę.Jedyne sensowne co przychodzi do głowy to wywalić te przeszkadzajki ze swojego pola manewru.I tak też zrobię.Jeśli Jesteś tu,pojawiasz się czy też obserwujesz to wiesz,że ważne dla mnie jest,byś został.Jeśli zjawiłeś się zupełnie przypadkowo i nie ogarniasz,to dobrze Ci radzę -wyjdź,bo i tak nie zrozumiesz.
Tyle na dziś.Pora dość późna.Chcę wypocząć sobie,bo zasługuję na zdrowy wypoczynek.I Tobie mówiąc dobranoc ...Ty też wyśpij się,bo czeka nas niedługo bardzo ciężki,wyczerpujący okres.Jak nowo rodzące się dziecko sprawia rodzicom radość,to też czerpie  z nich energię,którą to trzeba regularnie uzupełniać.Tak samo jest w moim,dojrzalszym coraz bardziej rodzicielstwie,które nauczyło mnie,że by dać dziecku to,co chcemy najlepsze,musimy być najlepsi sami dla siebie.Bo one czerpią z nas wiedzę,naukę,wzór.A my,gdy niewyspani,niespełnieni to dobrego przykładu dać nie możemy...Więc aby ten trudny nadchodzący czas wytężonej pracy nie okazał się porażką to dziś mówię-szanuj się, swoje ciało,które jest świątynią duszy i okaż mu trochę miłości.Nie bój się okazywać uczucia,nie bój przyznać,że zmęczony Jesteś i że po prostu nie masz już siły.
Ja dziś już jej nie mam,ale wróci jutro moja siła i jeszcze pokażę całemu światu,że mam tę moc,mam tę siłę i wygram tą walkę o to,co może klarowne nie jest dziś ale jutro wróci do mnie.A więc mocy, świadomości i weny życzę Tobie i sobie.
Ja-malarka idę spać.Ten obraz już jest skończony.Ale jutro będzie następny a pojutrze kolejny.Wielu obrazów,udanych kreacji i spokojnej nocy.Spadam,pa!

środa, 9 marca 2016

Zmęczona jestem...

trochę ....sytuacją.
Dziecko chore, na szczęście już gorączka  minęła.Do tego sytuacja domowa coraz bardziej napięta.Jedna chodzi zła jak osa,też zmęczona,druga fuka naokoło bo czasu zbyt mało na ogarnięcie tematów.
Cóż,życie powiesz,czasem tak bywa.Wiem,ale do jasnej cholery,po co to wszystko takie skomplikowane?
Sytuacja taka: zbliżają się święta,zimy nie było ale ma być za to na Wielkanoc.Cóż za przewrotność natury? A że dziś Dzień Kobiet,wobec tego i one mają prawo być dziś przewrotne;)
Ja jestem na ten przykład.
Kwiaty dostałam od Mamy,czekoladki od syna(nie zjadłam dziś ani jednej :)Od męża życzenia z drugiego końca świata można rzec...Więc świętować musiałam tak naprawdę sobie sama.Ale nie omieszkałam zrobić sobie małej przyjemności pod postacią wieczornego wypadu po zakupy obuwnicze.I tyle.
W tak zwanym międzyczasie pomiędzy pracą a spacerem trafiło mnie z oczami.I znowu piguły i znowu wyłączona na godzinę z obiegu...Czy to mój organizm mówi mi,że mam przystopować?Chyba tak to sobie muszę wytłumaczyć,bo nie ma innej opcji.Migreny oczne od dobrych kilku lat dokuczają mi okrutnie,ale za to żyję w stabilności psychiczno -emocjonalnej :D coś za coś chyba...
Co by tu jeszcze Ci opowiedzieć? Że tęsknie za ciszą ducha...
Powinnam zrobić sobie wakacje,gdzieś wyjechać,odpocząć...Bo czasem nie wyrabiam tempa.Życie pędzi jak szalone,nie odnajduję się we wszystkich tych tłoczących się wokoło bodźcach.Z jednej strony to fajne,bo nie ma czasu rozkminiać,ale z drugiej brakuje mi chwili dla siebie,przy sztalugach,nocą ,w ciszy i odprężeniu.Ile jeszcze pociągnę tym tempem?I na domiar złego,zamiast czerpać spokój z błogiego lenistwa,ja dokładam sobie kolejne wyzwania!Wystawa tu,wystawa tam i siam, kiedy ja to wszystko ogarnę?! W pracy kocioł,do tego nieplanowane zwolnienie co wybija z rytmu i dezorganizuje życie codzienne i służbowe.Co to jest?Ale kto jak nie ja musi to wszystko okiełznać,no tak,ja muszę,bo inaczej byłoby słabo.
Ale w sumie nic to,pikuś .Pan Pikuś.Inni mają gorzej...
I tym nieco pocieszającym akcentem kończę swoje dywagacje na tematy bliżej nieokreślone.
Dobranoc.

niedziela, 6 marca 2016

Nie zakochuj się nigdy w kobiecie...

Nie zakochuj się w kobiecie, która czyta,
w kobiecie, która czuje zbyt wiele,
w kobiecie, która pisze...
Nie zakochuj się w kobiecie
wykształconej, czarodziejce, rojącej, szalonej.
Nie zakochuj się w kobiecie,
która myśli, która potrafi wiedzieć, zdolnej wzbić się do lotu,
w kobiecie, która ma wiarę w siebie.
Nie zakochuj się w kobiecie,
która śmieje się lub płacze, gdy się kocha,
która potrafi przekształcić swego ducha w ciało, a nawet więcej...
w kobiecie, która kocha poezję (są one najbardziej niebezpieczne)
lub w kobiecie, która może stać pół godziny przed obrazem,
która nie może żyć bez muzyki.
Nie zakochuj się w kobiecie
intensywnej, zabawnej, błyskotliwej, zbuntowanej, zuchwałej.
Niech nigdy nie zdarzy ci się zakochać w takiej kobiecie.
Bo gdy zakochasz się w tego typu kobiecie,
czy pozostanie z tobą czy nie,
czy będzie cię kochać, czy nie,
od takiej jak ta kobiety nigdy nie wrócisz wstecz.
Nigdy.
- Martha Rivera Garrido

piątek, 4 marca 2016

Nad tym tekstem dziś pracowałam z koleżanką.Czyli po raz drugi podeszłam do matury z polskiego i ...ją zdałam :) No bo chyba warto było żyć tak,by te emocje nie były mi obce,emocje złożone,proste i tysiąc innych przeżywanych codziennie!

Emocje złożone decydują o naszych relacjach z ludźmi, pozwalają nam zrozumieć ich przeżycia. To inni wzbudzają te emocje lub są ich odbiorcami. Bez drugiego człowieka po prostu by ich nie było - pisze Tomasz Maruszewski. 



Znaleźliśmy się w niebezpiecznej sytuacji: serce bije jak oszalałe, zasycha w ustach, po plecach spływa zimny pot, a na głowie jeżą się włosy. Albo ktoś publicznie nas znieważa: zaciskamy pięści i szczęki, najchętniej na miejscu wymierzylibyśmy mu karę, na przykład uderzając go w twarz. U niektórych ludzi w obu sytuacjach pojawia się tendencja do natychmiastowego działania: w pierwszej – do ucieczki, w drugiej – do rewanżu, a nawet uderzenia tego, kto sprawił nam przykrość. W pierwszej zareagowaliśmy strachem, w drugiej gniewem. Zareagowaliśmy emocjami prostymi, które mają jasno określone funkcje biologiczne. Strach ostrzega nas przed zagrożeniami. Gniew natomiast pozwala bronić swojego stanu posiadania, zarówno w sensie społecznym (np. pozycji społecznej), jak i w sensie materialnym (np. własnego terytorium – domu, miasta, regionu czy kraju). Zdaniem Keitha Oatleya i Philipa Johnsona-Lairda zasadniczą cechą emocji prostych jest to, że skłaniają człowieka do określonego działania. W przypadku strachu będzie to ucieczka, w przypadku gniewu – atak (fizyczny lub werbalny), w przypadku smutku – zmniejszenie aktywności i rozpacz, a w przypadku wstrętu – unikanie. Funkcje emocji prostych są oczywiste – pozwalają one uruchomić zachowania chroniące interesy organizmu lub gatunku. Działania te są dynamiczne, a do ich wzbudzenia nie trzeba ani czasu, ani namysłu: „Boję się i już”, „Jestem zły i już”. 

Czy wszystkie emocje są takie? Oczywiście nie. Można łatwo podać przykłady emocji, którym nie towarzyszy szczególna tendencja do działania. Kiedy ktoś chce dać wyraz swojej ironii, to może to zrobić poprzez odpowiedni komentarz, natomiast trudno wyobrazić sobie jakieś inne przejawy tej emocji. Podobnie jest z dumą czy pogardą. Wprawdzie możemy się domyślać, kiedy emocje te wystąpią, ale zdecydowanie trudniej wyszczególnić związane z nimi zachowania. Duma pojawia się po odniesieniu sukcesu, zwłaszcza osiągniętego w sytuacji współzawodnictwa. Jesteśmy dumni z siebie albo z kogoś szczególnie nam bliskiego. Rodzice są dumni z sukcesów dzieci, zaś kibice z sukcesów ukochanej drużyny. Dumie towarzyszy wzrost samooceny i poczucie mocy. Pogardę żywimy natomiast dla osób, które znalazły się w niesprzyjającej sytuacji lub które po prostu uznamy za gorsze od nas. Tu również może pojawiać się wzrost samooceny, ale wynika on głównie z deprecjonowania innych. W przypadku pogardy człowiek czuje się lepszy wskutek tego, że uznaje kogoś za gorszego od siebie. Można również pogardzać sobą, ale wtedy u człowieka występuje pewna forma dysocjacji: jedna jego część pogardza, a druga jest pogardzana. 


Spojrzenie na złożenie 


Naukowcy analizujący emocje złożone reprezentują dwa podejścia. Pierwsze zakłada, że są one złożone, gdyż stanowią mieszaniny emocji prostych. W drugim podejściu przyjmuje się, że emocje są złożone, bo pojawiły się później w rozwoju filogenetycznym, mają skomplikowaną strukturę i są wtórne wobec emocji prostych. 


Przykładem pierwszego rozwiązania jest koncepcja Roberta Plutchika, twórcy kołowego modelu emocji. Na obwodzie koła rozmieścił on osiem emocji prostych, czyli strach, gniew, smutek, radość wstręt, zaskoczenie (zdziwienie), ufność i oczekiwanie. Pomiędzy emocjami sąsiadującymi ze sobą umiejscowił emocje złożone stanowiące według niego mieszaninę emocji prostych. Na przykład pogardę uznał za połączenie gniewu i wstrętu, zaś miłość za połączenie ufności i radości. Nazwał te mieszaniny pierwotnymi diadami. Pomysł Plutchika wielokrotnie wykorzystywano do analizy emocji występujących w różnych sytuacjach. Warto jednak podkreślić, że człowiek przeżywa znacznie więcej emocji niż szesnaście wymienionych przez Plutchika (osiem emocji podstawowych i osiem pierwotnych diad). Analizy lingwistyczne pokazują, że w różnych językach znajduje się po kilkaset nazw różnych emocji! 


Przyjmując, zgodnie z koncepcją Plutchika, że emocje złożone mogą być wynikiem łączenia się emocji prostych, przyjrzyjmy się miłości. Dla Plutchika jest ona efektem połączenia ufności i radości. Jednak twórcy innych koncepcji miłości podkreślają, że to emocja o wiele bardziej złożona, niż wynika z modelu kołowego. Na przykład John Allan Lee wyróżnił trzy podstawowe rodzaje miłości, które nazwał Eros, Ludus i Storge. Eros to miłość namiętna, związana z pragnieniem kontaktu fizycznego i stałego przebywania w towarzystwie mocno idealizowanego obiektu miłości. Ludus to miłość traktowana jako zabawa. Ważne jest wzajemne dostarczanie sobie przyjemności, natomiast partnerzy nie mają względem siebie szczególnych zobowiązań. Storge ma charakter przyjacielski. Istotna jest tu wspólnota zainteresowań i przekonań, natomiast nie występują tak silne namiętności, jak w wypadku miłości typu Eros. 


Te trzy podstawowe rodzaje miłości mogą tworzyć kombinacje. Wynikiem połączenia Erosa i Ludusa jest Mania – miłość obsesyjna, w której ktoś próbuje zawładnąć całkowicie drugą osobą. Przejawia się ona skrajną zazdrością, podporządkowaniem sobie obiektu miłości i traktowaniem go jak swojej własności. Z kolei Pragma to miłość praktyczna i realistyczna, która powstała w efekcie połączenia Ludusa i Storge. Istnieje też Agape – miłość, która jest mieszaniną Erosa i Storge. Tu dominują wzajemne zobowiązania partnerów i nastawienie altruistyczne. Lee uważa, że istnieją także mieszaniny, w których jeden składnik dominuje nad drugim, na przykład Ludyczny Eros, Storgiczny Ludus i Storgiczny Eros. 

Łatwo teraz zrozumieć, dlaczego świat emocji złożonych jest tak bogaty. Miłość, która dla Plutchika była kombinacją dwóch emocji – radości i zaufania – w koncepcji Lee przyjmuje trzy formy podstawowe i trzy formy pochodne. Podobnie może przedstawiać się sprawa z innymi emocjami podstawowymi, które łącząc się ze sobą, mogą tworzyć nowe emocje i nowe ich odcienie. To wszystko sprawia, że świat emocji złożonych mieni się różnymi barwami i pociąga za sobą wyrafinowane przeżycia. 

Młodsze emocje 


Przypomnijmy, że omówione przed chwilą teorie Plutchika i Lee ilustrowały pierwsze z podejść do emocji złożonych, zgodnie z którym są one mieszaninami emocji prostych. Przyjrzyjmy się teraz drugiemu podejściu, zakładającemu, że emocje złożone są młodsze od prostych, wtórne wobec nich i bardziej od nich skomplikowane. Zwolennikiem takiego podejścia jest na przykład Caroll Izard. Twierdzi on, że poszczególne emocje złożone są emocjami odrębnymi, które wcale nie muszą mieć swojego rodowodu w emocjach prostych. Są one ponadto emocjami społecznymi, gdyż decydują o relacjach konkretnej osoby z innymi ludźmi, a w mniejszym stopniu wiążą się z biologicznymi interesami danego organizmu lub gatunku. Bez obecności innych osób emocje złożone nie mogą się ujawniać – czasami ktoś jest adresatem tych emocji, a czasami je wzbudza. Nawet zachwyt nad pięknem krajobrazu ma pierwiastki społeczne. Nauczyliśmy się bowiem od innych tego, czym jest piękno, dzielimy się z kimś tym zachwytem. 


W gronie emocji złożonych można wyodrębnić dwie duże rodziny: rodzinę wdzięczności oraz rodzinę wstydu i autoprezentacji. Wdzięczność to emocja, która ułatwia współpracę z ludźmi i umożliwia nawiązywanie trwałych więzi. Może być wzbudzana różnie i w różnych celach. Na przykład obdarowanie czymś drugiej osoby wywołuje w niej nie tylko wdzięczność, lecz także pragnienie odwzajemnienia się. Dlatego też emocję tę często wykorzystują specjaliści od marketingu. Ludzie po otrzymaniu drobnego prezentu (nawet tylko uśmiechu pięknej hostessy) czują się zobowiązani do rewanżu i na przykład chętniej kupują rzeczy, które tak naprawdę nie są im potrzebne. Robert Cialdini mówi o wykorzystaniu reguły wzajemności. Alice Isen sugeruje nieco inny mechanizm – według niej drobne prezenty poprawiają nastrój i sprzyjają powierzchownemu przetwarzaniu informacji. Wróćmy jednak do działania reguły wzajemności. 


W niektórych sytuacjach dążenie do odwdzięczenia się przyjmuje ryzykowne formy. Ludzie zaproszeni na wystawne przyjęcie weselne czują się zobligowani do zakupu kosztownych prezentów, czasami przekraczających ich możliwości finansowe. Ruth Benedict w monografii „Wzory kultury” opisuje obyczaj potlaczu u Kwakiutlów. Potlacze to uczty wyprawiane przez bogatych członków plemienia, podczas których gospodarz niszczył swój dobytek. Zaproszeni goście zobligowani byli do wyprawienia podobnej uczty i do niszczenia swojej własności. Inaczej straciliby honor i cześć. 


W rodzinie wdzięczności znajdują się również takie emocje, jak empatia, współczucie i litość. Dzięki nim potrafimy dzielić z innymi przeżywane przez nich emocje. Są one także źródłem działań wykonywanych na rzecz innych. Badania wykazały, że znacznie łatwiej podejmujemy zachowania altruistyczne wobec ludzi podobnych do nas. Potrafimy bowiem łatwiej odczuwać te emocje, które oni odczuwają, wyobrazić sobie ich sytuację. Zachowań altruistycznych nie podejmujemy z myślą o tym, że druga osoba kiedyś się nam odwdzięczy, niemniej często tak się właśnie dzieje. Działania altruistyczne stają się też fundamentem przyjaźni i współpracy. 


Druga rodzina emocji złożonych – rodzina wstydu – obejmuje między innymi zakłopotanie, poczucie winy i lęk społeczny. Te emocje pełnią funkcje kontrolne – powstrzymują człowieka od niektórych działań. Czasami mogą też prowadzić do prób wynagrodzenia innym wyrządzonych szkód fizycznych lub psychicznych. Człowiek przeżywający wstyd czerwieni się, spuszcza oczy i się garbi. Keith Oatley i Jennifer Jenkins zwracają również uwagę na to, że wstyd jest intensywnie odczuwany w obecności osoby o wyższej pozycji społecznej. Z drugiej jednak strony osoby zajmujące wyższe pozycje społeczne są mało skłonne do przejawiania i przeżywania wstydu. W ostatnim czasie mieliśmy okazję obserwować wielu ludzi ze społecznego świecznika, którzy złamali normy prawne lub moralne, ale wstyd był ostatnią rzeczą dostrzeganą w ich zachowaniu. Zachowywali się tak, jak gdyby mieli na sobie pancerz chroniący ich przed wstydem. 


Przeżywanie wstydu i poczucia winy zagraża strukturze „ja”. To zagrożenie odnosi się do „ja” idealnego i „ja” powinnościowego. Emocje te pojawiają się wtedy, kiedy człowiek zachował się niezgodnie z wyznawanymi przez siebie wartościami albo z obowiązującymi normami. Chcąc chronić dobre mniemanie o sobie, ludzie racjonalizują swoje naganne postępowanie. Na przykład tłumaczą, że przecież wszyscy tak robią albo że gdyby postępowali inaczej, naraziliby siebie na szkody i straty. Racjonalizacje są na tyle skuteczne, że w efekcie wstyd przestaje pełnić funkcję kontrolną. Warto też zauważyć, że kultura popularna obniża znaczenie wstydu. Ludzie zachowują się w sposób ekshibicjonistyczny, ujawniają intymne elementy życia, uczestnicząc na przykład w programach typu Big Brother czy talk-show, udzielając wywiadów albo zgadzając się na fotografowanie siebie w różnych sytuacjach. Wstyd przestaje pełnić swoje modulujące funkcje i nie dość, że ludzie zaczynają zachowywać się bezwstydnie, to na dodatek tracą kontrolę w innych obszarach życia. Znana piosenkarka pozwalała na fotografowanie siebie, żądając za to zapłaty; potem zaatakowała fotografów, którzy próbowali robić jej zdjęcia w różnych sytuacjach. 


Wśród ludzi 


Dużą grupę wśród emocji złożonych stanowią te, które przeżywamy w wyniku identyfikacji z kimś innym. Reagujemy zatem nie tylko na własne doznania, lecz także na doświadczenia innej osoby lub grupy. Mam tu na myśli nie tylko emocje kibiców sportowych, ale też te przeżywane w kinie, teatrze czy podczas lektury. Ogarnięty grozą widz słynnego horroru „The Blair Witch Project” nie znajduje się w obliczu niebezpieczeństwa, ale śledząc bohaterów kręcących film w niesamowitym lesie, przez cały czas spodziewa się czegoś złego. To nie jest już zwykły strach, ponieważ w kinie nie może człowiekowi stać się nic złego. Nie skłania on również do ucieczki, ale mimo to wywołuje wiele typowych symptomów fizjologicznych: drżenie rąk, przyspieszone bicie serca czy pocenie się. Pojawiają się emocje produkowane przez korę mózgu. Kora pokazuje człowiekowi, „co by było, gdyby...”. Emocja przestaje być wrodzoną, gotową reakcją na niebezpieczeństwo, za to przygotowuje człowieka na ewentualność konfrontacji z niebezpieczeństwem. Uczy się on, jak radzić sobie w takiej sytuacji, ale ta nauka wiąże się z mniejszymi kosztami psychologicznymi. 


Emocje złożone, bardziej niż emocje proste, przeżywane są w indywidualny sposób. Weźmy jako przykład nadzieję. Za Richardem Lazarusem możemy określić ją jako obawę przed najgorszym połączoną z tęsknotą za lepszym. Inaczej rozumiał nadzieję Fryderyk Nietzsche. Uważał ją za nieszczęście, które przedłuża cierpienie. Mamy tu do czynienia nie tylko z pewną rozbieżnością definicyjną, ale też z rozbieżnością sposobu przeżywania nadziei. I to jest fascynujące w emocjach złożonych – choć wymykają się próbom definiowania, to rozumiemy je i ich poszukujemy. 



http://charaktery.eu/artykuly/Codziennosc/582/Emocji-portret-rodzinny/1/

_________________
"...dobrze widzi się tylko sercem. Najważniejsze jest niewidzialne dla oczu." 
Antoine de Saint-Exupéry